Boşanma Davası

BOŞANMA DAVASI

Boşanma sebepleri:

1- Zina; Eşlerden biri zina ederse, diğer eş boşanma davası açabilir. Davaya hakkı olan eşin boşanma sebebini öğrenmesinden başlayarak altı ay ve her hâlde zina eyleminin üzerinden beş yıl geçmekle dava hakkı düşer. Affeden tarafın dava hakkı yoktur. (Tmk 161)

2-Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış; Eşlerden her biri diğeri tarafından hayatına kastedilmesi veya kendisine pek kötü davranılması ya da ağır derecede onur kırıcı bir davranışta bulunulması sebebiyle boşanma davası açabilir. Davaya hakkı olan eşin boşanma sebebini öğrenmesinden başlayarak altı ay ve her hâlde bu sebebin doğumunun üzerinden beş yıl geçmekle dava hakkı düşer. Affeden tarafın dava hakkı yoktur. (Tmk 162)

3-Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme; Eşlerden biri küçük düşürücü bir suç işler veya haysiyetsiz bir hayat sürer ve bu sebeplerden ötürü onunla birlikte yaşaması diğer eşten beklenemezse, bu eş her zaman boşanma davası açabilir. (Tmk 163)

4-Terk; Eşlerden biri, evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek maksadıyla diğerini terk ettiği veya haklı bir sebep olmadan ortak konuta dönmediği takdirde ayrılık, en az altı ay sürmüş ve bu durum devam etmekte ve istem üzerine hâkim veya noter tarafından yapılan ihtar sonuçsuz kalmış ise; terk edilen eş, boşanma davası açabilir. Diğerini ortak konutu terk etmeye zorlayan veya haklı bir sebep olmaksızın ortak konuta dönmesini engelleyen eş de terk etmiş sayılır. Davaya hakkı olan eşin istemi üzerine hâkim veya noter, esası incelemeden yapacağı ihtarda terk eden eşe iki ay içinde ortak konuta dönmesi gerektiği ve dönmemesi hâlinde doğacak sonuçlar hakkında uyarıda bulunur. Bu ihtar gerektiğinde ilân yoluyla yapılır. Ancak, boşanma davası açmak için belirli sürenin dördüncü ayı bitmedikçe ihtar isteminde bulunulamaz ve ihtardan sonra iki ay geçmedikçe dava açılamaz.(Tmk 164)

5-Akıl hastalığı; Eşlerden biri akıl hastası olup da bu yüzden ortak hayat diğer eş için çekilmez hâle gelirse, hastalığın geçmesine olanak bulunmadığı resmî sağlık kurulu raporuyla tespit edilmek koşuluyla bu eş boşanma davası açabilir.(Tmk 165)

6-Evlilik birliğinin sarsılması; Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir.(Tmk 166)

Yukarıdaki fıkrada belirtilen hâllerde, davacının kusuru daha ağır ise, davalının açılan davaya itiraz hakkı vardır. Bununla beraber bu itiraz, hakkın kötüye kullanılması niteliğinde ise ve evlilik birliğinin devamında davalı ve çocuklar bakımından korunmaya değer bir yarar kalmamışsa boşanmaya karar verilebilir.

Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır.

Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur. Bu hâlde tarafların ikrarlarının hâkimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz.

Boşanma sebeplerinden herhangi biriyle açılmış bulunan davanın reddine karar verilmesi ve bu kararın kesinleştiği tarihten başlayarak üç yıl geçmesi hâlinde, her ne sebeple olursa olsun ortak hayat yeniden kurulamamışsa evlilik birliği temelden sarsılmış sayılır ve eşlerden birinin istemi üzerine boşanmaya karar verilir.

Boşanma davalarında yetkili mahkeme;

Boşanma veya ayrılık davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir. (Tmk 168)

Boşanma davasında tazminat ve nafaka;

1-Maddî ve manevî tazminat; Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddî tazminat isteyebilir. Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir. (Tmk 174)

2-Yoksulluk nafakası; Boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan malî gücü oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Nafaka yükümlüsünün kusuru aranmaz. (Tmk 175)

3-Tazminat ve nafakanın ödenme biçimi; Maddî tazminat ve yoksulluk nafakasının toptan veya durumun gereklerine göre irat biçiminde ödenmesine karar verilebilir. Manevî tazminatın irat biçiminde ödenmesine karar verilemez. İrat biçiminde ödenmesine karar verilen maddî tazminat veya nafaka, alacaklı tarafın yeniden evlenmesi ya da taraflardan birinin ölümü hâlinde kendiliğinden kalkar; alacaklı tarafın evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşaması, yoksulluğunun ortadan kalkması ya da haysiyetsiz hayat sürmesi hâlinde mahkeme kararıyla kaldırılır. Tarafların malî durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hâllerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir. Hâkim, istem hâlinde, irat biçiminde ödenmesine karar verilen maddî tazminat veya nafakanın gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir. (Tmk 176)

Nafaka davasında yetki;

Boşanmadan sonra açılacak nafaka davalarında, nafaka alacaklısının yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir. (Tmk 177)

Zamanaşımı;

Evliliğin boşanma sebebiyle sona ermesinden doğan dava hakları, boşanma hükmünün kesinleşmesinin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. (Tmk 178)

Çekişmeli Boşanma Davasının Aşamaları;

1-Dilekçeler aşaması; tarafların karşılıklı olarak dava dilekçesi, cevap dilekçesi, cevaba cevap dilekçesi ve ikinci cevap dilekçelerini sunmaları ile gerçekleşir.

2-Ön İnceleme duruşması aşaması; uyuşmazlığın tespiti ile tarafların sulha davet edildiği aşamadır.

3-Tahkikat aşaması; delillerin toplandığı, tanıkların dinlendiği, deliller doğrultusunda bilirkişi incelemesinin yapıldığı, pedagog incelemesinin yapıldığı aşamadır. Taraflar iddialarını ispatlamaya çalıştığı aşamadır.

4- Sözlü yargılama aşaması; tarafların dosya kapsamında beyanda bulundukları aşamadır.

5- Hüküm aşaması; Mahkemece toplanan deliller ve iddiaların değerlendirildiği ve yapılan değerlendirmeler sonucunda davaya ilişkin verilen kararın açıklandığı aşamadır.

Anlaşmalı boşanma davasının şartları;

* Eşler arasındaki evliliğin en az bir yıl sürmüş olması,

* Tarafların boşanma ve buna ilişkin sonuçları konusunda anlaşmaya varmış olmaları,

* Tarafların duruşmada hazır bulunması ve hakim huzurunda anlaşmayı kabul ettiklerini belirtmeleri

* Hakim tarafından tarafların anlaşmasının uygun bulunması

Belirtilen durumlar birlikte gerçekleşmesi durumunda taraflar anlaşmalı olarak boşanabilecektir.

Ancak yukarıda belirtilen maddelerden herhangi birinin gerçekleşmemesi durumunda anlaşmalı boşanma kararı verilmesi mümkün değildir.

Müşterek çocukların velayet durumu;

0-7 yaş aralığında bulunan çocukların Anne bakım ve şefkatine olan ihtiyaçları nedeniyle ağırlıklı

olarak velayet anneye verilmekte olup, bu hususta babaya verilen velayet istisnadır. Ancak annenin çocuğa karşı ciddi derecede kusurlu davranışları olması halinde mahkemece velayetin babaya verilmesi gündeme gelebilmektedir.

6-12 yaş aralığında bulunan çocuk diğer yaş grubuna nazaran anneye olay muhtaçlık durumu daha az olması sebebiyle burada öncelik tarafların çocuğa sunacağı maddi imkânlardır. Burada hakim taraflardan hangisinin çocuğa daha iyi bir hayat veya eğitim sunduğuna ilişkin durumları araştırır, bu hususta pedagog ile çocuğun bu husustaki düşüncesi öğrenilir.

12 yaş ve üzeri çocuklar artık kendini rahatlıkla ifade edebileceklerinden mahkemece çocukların kiminle kalmak istediğine önem vermektedir. Çocuğun beraber yaşamak istediği ebeveyn'e velayetinin verilmesi büyük bir ihtimaldir.